1340 Jan II Tempelaer, schildknaap, Schout en Dijkgraaf

Schildknaap
Jan II Tempelaer als schildknaap van graaf Willem V moet hij bij de Hoekse en Kabeljauwse twisten in 1351 op de huidige waterweg tussen Vlaardingen en Zwartewaal aanwezig ofwel fysiek aanwezig zijn geweest. In die tijd waren de twee plaatsjes Vlaardingen en Zwartewaal vissersdorpjes die werden betrokken bij een twist die begon tussen moeder, Margaretha II van Henegouwen, en haar zoon, graaf Willem V van Holland, Zeeland en Henegouwen geboren op 12 mei 1330 de zoon van keizer Lodewijk de Beier over de bestuurlijke macht en de opvolging van de graaf Willem IV van Holland, Zeeland en Henegouwen, de broer van keizer Lodewijk de Beier, die kinderloos was gestorven in 1345.

Hoekse en Kabeljauwse twisten
De twist begon in 1350 en Graaf Willem V, was op dat moment 15 jaar oud. Schepen werden in de omgeving gevorderd en bemand en zelfs voorzien van de straatstenen uit Vlaardingen om de vijand te bekogelen. Drie dagen duurde de waterslag en uit stukken blijkt dat het water rood kleurde. Dit alles om een familievete wie de heerser zal zijn van Holland. Gedeelte als Rotterdam en Leiden werden wekenlang door troepen belegerd, waarbij de bevolking uitgehongerd werd.

Opleiding schildknaap
De werkzaamheden van een schildknaap bestonden vooral uit het verzorgen van de uitrusting van de heer en het verzorgen van diens paarden en honden, het verzorgen van wonden en het voorbereiden en aanwezig zijn bij de jacht. Daarnaast leerde hij de krijgskunst, worstelen, omgaan met wapens en kreeg de schildknaap (gezamenlijk met andere schildknapen) een uitvoerige fysieke training. Wanneer de schildknaap zichzelf in de strijd of op een toernooi bewezen had, verleende de heer de ridderslag. Dit was overigens geen verheffing in de adelstand maar het bewijs over de juiste (ridderlijke) eigenschappen te beschikken.

Vader van de schildknaap
Vaak was het de vader van de schildknaap die, bij een familielid of vriend, voor een opleiding zorgde. Of hier sprake is van een bevriende of familierelatie weten we niet en of er een relatie is met de familie de Beier of Henegouwen weten we evenmin. Uit deze gang van zaken mogen we wel concluderen dat vader Jan I Tempelaar uit een gegoede familie stamde, met welke relatie is vooralsnog niet bekend.

Niet alle schildknapen behoorden tot de adel. Ten dele was schildknaap een gangbare titel voor jongere edelen uit gevestigde adellijke geslachten die nog geen riddertitel hadden verworven. Vele lagere edellieden bleven dan weer hun leven lang schildknaap, zonder ooit ridder te worden. Er kan echter niet uitgesloten worden dat de titel van schildknaap in zijn meest ruime zin gelezen moet worden, namelijk om ondergeschikte, dienende personen in de militaire hiƫrarchie aan te duiden.

  • In 1351, hetzelfde jaar na de slag op de Waterweg, kreeg Jan Tempelaar de functie van Schout en Dijkgraaf toegewezen van Oudewater.
  • In 1354 volgde Gerit van der Aa hem op, die met zijn zuster Mechelt trouwde.
  • In 1355 had hij de functie weer van Schout.
  • In 1396 koopt zijn zoon Jan III, dan blijkt Jan II te zijn overleden, hij is niet ouder geworden dan ongeveer 56 jaar.

Bronnen:
Schets der staatkundige en kerkelijke geschiedenis en van den vermaatschappelijken toestand der stad Oudewater tot hare inneming en gedeeltelijke verwoesting in 1575 door A. C. van Aelst
Pagina 35
Willem geeft aan Jan Tempelaer zijnen knaap, om gedane en nog te doene diensten,” het schoutambacht en dykgraagschap van Oudewater te zijnen lyve, also langhe als hi leven mach”.
Pagina 39
Kerstavond, Graaf Willem, geeft aan Jan Tempelaer, zijnen
Pagina 409

  • Baljuws, kasteleins of slotvoogden en schouten.
  • 1351 Jan Tempelaer Schout en Dijkgraaf
  • 1354 Gerijt van der Aa, Schout
  • 1355 Jan Tempelaer Schout

http://www.rootsweb.ancestry.com/~belufgs/biblio/CG01.pdf
http://www.middeleeuwigheden.nl/Ridders.html
https://nl.wikipedia.org/wiki/Schildknaap
http://historiek.net/slag-bij-zwartewaal-1351/496/